طبقه بندی محیط های گازی بر اساس استاندارد IEC/EN 60079-10
Zone 0:
ناحیه ای که در آن مخلوط قابل انفجار بصورت همیشگی یا برای مدت طولانی وجود دارد
Zone 1:
ناحیه ای که در شرایط عادی امکان حضور مخلوط قابل انفجار وجود دارد.
Zone 2:
ناحیه ای که در شرایط عادی امکان حضور مخلوط قابل انفجار وجود ندارد و یا در صورت وجود کوتاه مدت خواهد بود.
| میزان حضور مخلوط قابل انفجار در یک سال | ناحیه مستعد انفجار |
| بیشتر از 1000 ساعت | Zone 0 |
| کمتر از 1000 ساعت و بیشتر از 10 ساعت | Zone 1 |
| کمتر از 10 ساعت و بیش از 1 ساعت | Zone 2 |
اطلاعات بیشتر در خصوص زون بندی مناطق خطرناک
ATEX
مخفف Atmospheres Explosible به معنای مناطق مستعد انفجار است. مناطق مستعد انفجار ناحیه های کاری هستند که حاوی گازهای قابل اشتعال ، مه، بخار یا گرد و غبار قابل احتراق بوده و یک منبع انرژی کنترل نشده می تواند باعث وقوع انفجار در این نواحی شود.
گواهینامه ATEX نشان تطابق با مجموعه ای از مقررات اتحادیه اروپا می باشد که برای اطمینان از ایمنی محصولات مورد استفاده در مناطق مستعد انفجار طراحی شده است. این الزامات در دایرکتو 2014/34/EU مرتبط با تجهیزاتی که در مناطق مستعد انفجار نصب می شوند و استانداردهای مرتبط با تجهیزات ضدانفجار (خانواده استانداردهای EN 60079 و (EN 80079 مشخص شده است.
نحوه اخذ گواهینامه ATEX + قیمت
تعریف گواهی نامه اتکس بر اساس دایرکتیوها
| ATEX 137 “workplace” Directive 1999/92/EC | ATEX 214 “equipment” Directive 2014/34/EU |
| حداقل الزامات برای حفاظت و ایمنی کارکنانی که در محیطهای مستعد خطر فعالیت می کنند | تجهیزات و سیستمهای حفاظتی که در مکانهای مستعد خطر نصب می شوند |
تعریف IECEX
IECEX یک سیستم استانداردهای بین المللی و مشخصات ارزیابی کیفی برای تجهیزات و پرسنل در محیط های منفجره است. این سیستم از استانداردهای بین المللی IEC و ISO استفاده میکند. برای اطلاعات بیشتر در مورد سیستم IECEx میتوانید به این لینک مراجعه کنید.
تفاوت IECEX و ATEX
| ATEX | IECEx | |
| EU Type Examination Certificate + QAN | ExTR + QAR = IECEx Certificate of Conformity | |
| خوداظهاری برای برخی از Category ها مجاز است | خوداظهاری مجاز نیست | |
| برای اتحادیه اروپا می باشد | برای کل دنیا می باشد | |
| فقط شامل تجهیزات و سیستمها می شود | شامل تجهیزات، سیستمها، خدمات و پرسنل می شود | |
| نهادهای صدور گواهینامه (Notified Body) معتبری که بطور همزمان ExCB هم هستند، شرایط مشابهی برای ممیزی آزمایشگاهها دارند. | آزمایشگاه (ExTL) و نهاد صدور گواهینامه (ExCB) علاوه بر نیاز به دارا بودن گواهینامه های ISO IEC 17025 و ISO IEC 17065، مجدداً بصورت سختگیرانه و یکپارچه توسط IECEx نیز ممیزی می شوند | |
شرایط دریافت گواهینامه اتکس در ایران
| 1- آیا در حال حاضر امکان دریافت گواهینامه ATEX (معتبر) برای تولید کنندگان ایرانی وجود دارد؟ | بله |
| 2- آیا نیاز به ارسال تجهیزات به خارج از کشور وجود دارد؟ | خیر |
| 3- آیا آزمایشگاه معتبر دارای گواهینامه ISO IEC 17025 بین المللی در راستای صدور گواهینامه EU Type Examination در ایران وجود دارد؟ | بله |
| 4- آیا امکان ممیزی خط تولید مشتریان توسط متخصصان ایرانی در راستای صدور گواهینامه QAN وجود دارد؟ | بله |
| 5- لیست NB های معتبری که با همکاری اپیل گواهینامه ATEX صادر می کنند و ExCB نیز هستند. | IMQ ایتالیاTUV Rhineland آلمانDTI دانمارک |
| 6- لیست NB های معتبری که با همکاری اپیل گواهینامه ATEX صادر می کنند، اما ExCB نیستند. | SZU TEST ترکیه ICR لهستان |
| 7- آیا امکان صدور گواهینامه IECEx در ایران وجود دارد؟ | بله، در صورتیکه شرایط عضویت ایران در IECEx فراهم گردد. |
مثلث انفجار
سه فاکتور برای ایجاد انفجار و اشتعال مورد نیاز است:
• اکسیژن که در فضای پیرامون موجود است
• منبع تامین انرژی انفجار
• ماده زمینه قابل
حذف فقط یکی از این دو عامل باعث جلوگیری از خطر میشود:
راه های جلوگیری از انفجار:
1- حذف فضای مستعد انفجار
2- حذف منبع انفجار
بر اساس این استاندارد ها مناطق مستعد انفجار از چندین منظر دسته بندی می شوند؛ 1- دو دسته محیط گازی و معدنی، 2- براساس میزان حضور مواد خطرناک، 3- براساس نوع منبع خطرناک؛ 4- گروه دمایی، 5- مقاومت در برابر نفوذ پذیری آب و خاک و همچنین نوع حفاظت تجهیز تقسیم بندی می شوند.
تقسیم تجهیزات برای کاربرد در محیط های گازی
گروه 1 (I) تجهیزات مورد استفاده در معادن
گروه 2 (II) تجهیزات مورد استفاده در محیط های مستعد انفجار غیر از معادن
گروه گازی (Gas Group):
گازها بر اساس انرژی احتیاج برای انفجار به سه گروه تقسیم بندی می شوند:
IIA, IIB, IIC
بنابر استاندارد گروه گازی IIC سختگیرانه تر از IIB و IIA، همچنین IIB سختگیرانه تر از IIA است. بنابراین تجهیزاتی که مطابق با گروه گازی IIC هستند، می توانند در مناطق مستعد خطر IIB و IIA هم نصب شوند. همچنین تجهیزاتی که مطابق با گروه IIB هستند، می توانند در مناطق مستعد خطر IIA هم نصب شوند.
تقسیم بندی مناطق مستعد انفجار بر اساس گروه گازی:
تقسیم بندی مناطق مستعد انفجار بر اساس گروه دمایی و گروه گازی:
کلاس حرارتی تجهیز (Temperature classification):
نشانگر بالاترین درجه حرارت مجاز بدون ایجاد احتراق در منطقه است. که بر اساس T1 تا T6 تقسیم بندی می شود و بدین معنی است که تجهیزات T6 در طیف وسیع تری از مناطق مستعد گاز می توانند نصب شوند و همچنین به ترتیب.
| Temperature Class | Maximum Surface Temperature |
| T1 | 450 ⁰C |
| T2 | 300 ⁰C |
| T3 | 200 ⁰C |
| T4 | 135 ⁰C |
| T5 | 100 ⁰C |
| T6 | 85 ⁰C |
به طور مثال کد ZONE 1/IIB/T4 برای یک سایت یعنی:
دمای سطوح بیش از 135 درجه خطرناک هستند و تمامی تجهیزاتی که در این سایت اجازه استفاده خواهند داشت باید با کد T4 یا T5 یا T6 علامت گذاری شده باشند.
محدوده دمای محیط برای تجهیزات ضد انفجار به صورت پیش فرض عبارت است از
-20°C to + 40°C
اگر محدوده ای در پلک مشخصات تجهیز درج نشده باشد مقدار پیش فرض برای آن در نظر گرفته می شود
اگر محدوده ای بیش از این مقدار مورد نظر سازنده باشد باید آن را در پلاک مشخصات اعلام نماید.
دمای محیط Ambient temperature range :
Non- electrical:
• معمولا تجهیزات ضد انفجار را با تجهیزات برقی میشناسند که این امر شاید به سابقه IEC که فقط در مورد تجهیزات برقی است برگردد…
• اما تجهیزات غیر برقی -Non-Electrical- نیز در مواردی شامل تجهیزات ضد انفجار هستند.
•
الزامات مورد نظر از همکاری ISO و IEC به دست آمده است.
•
